Het woord ‘woke’ is alom vertegenwoordigd vandaag. Maar wat betekent het nu eigenlijk? Het is de Afro-Amerikaans-Engelse variant van woken – wakker geworden – en is een term die oorspronkelijk verwijst naar het bewust zijn van sociaal onrecht en de racismeproblematiek jegens minderheden in de samenleving. Tijdens de coronapandemie, in 2020 evolueert de term ‘woke’ steeds vaker tot een term met een negatieve lading. Een beschuldiging van doorgeslagen politieke correctheid en die in verband wordt gebracht met de zogenaamde cancelcultuur en gedwongen zelfcensuur.
Pek en veren
Een columnist van een landelijk dagblad duidde het als volgt: Als je tegenwoordig in de krant of op TV iets zegt wat de wokers niet aanstaat, gaat er meteen een rood kruis door je hoofd. Je ontvangt doodsbedreigingen via de mail en social media en adverteerders voelen zich meteen gedwongen om hun reclamespotjes of advertentiecampagnes te cancelen.’ Je wordt dus van de een op de andere dag een met pek en veren besmeurde paria en jou uitnodigen wordt vanaf dat moment niet meer beschouwd als ‘bon ton’. Minister van Justitie Dilan YeⱾilgöz opent in een opvallende speech op 13 september 2022 de aanval op woke-gedrag en complotten. Volgens YeⱾilgöz bepalen de ‘wokisten’ wie recht van spreken heeft en is er dus gewoon sprake van censuur. ‘Alleen als je tot de juiste groep behoort, mag je meepraten. Daarmee worden individuen gereduceerd tot geslacht, afkomst of gerichtheid, met vaste bijbehorende meningen. Onderwerpen, standpunten en meningen worden onbespreekbaar verklaard. En waarom? Omdat deze zouden kwetsen’.
Complottheorieën
De wokisten eisen volgens haar zelfs ‘safe spaces’ op universiteiten, door elke vorm van zogenaamd confronterende kennis uit te sluiten. Maar op die manier wordt volgens de minister de vrijheid van meningsuiting ondergeschikt gemaakt aan emoties. Een zelfgeclaimd recht om niet gekwetst te worden. Dit legt een enorme druk op de in dit land ooit zo gekoesterde vrijheid van meningsuiting. Wokisme bevordert onverdraagzaamheid, terwijl verdraagzaamheid nu juist de kern van de democratische rechtsstaat is. YeⱾilgöz verwerpt in haar toespraak ook complottheorieën en ondermijnende uitlatingen. ‘Te lang hebben wij met elkaar gedacht: geef het maar geen aandacht, dan wordt het niet groot en gaat het wel weg. Maar dat is niet waar’. Volgens haar sijpelt de onwelriekende reuzel zelfs de Tweede Kamer binnen doordat bepaalde politieke partijen er hun verdienmodel van gemaakt hebben. Zij maken dankbaar gebruik van de onzekerheid die veel mensen ervaren in deze woelige tijden. ‘Het nadeel van de werkelijkheid is dat die vaak complex is. Een complot biedt een verklaring met een logica, duidelijke oorzaken en – heel belangrijk – een aanwijsbare ‘schuldige’, net als in de film. Dankzij de sociale media worden de complottheorieën niet alleen razendsnel verspreid, maar mensen komen ook in een algoritmefuik terecht, waardoor zij voortaan alleen nog maar berichten zien die de verzinsels en complottheorieën bevestigen. Met als resultaat een diepgeworteld wantrouwen tegen wetenschap, media en de overheid.’
‘Bemoei je ermee’
De minister vindt het een taak van iedereen om zich uit te spreken tegen complottheorieën en onverdraagzaamheid. “Ook ú bent daarvoor nodig. Bemoei je ermee. Vind niets vanzelfsprekend. Wees niet tolerant voor wat we niet moeten tolereren. Spreek je uit”.
Een opvallende speech die die velen hopelijk ‘woke’ gemaakt heeft, maar dan in de ware betekenis: ‘wakker’. Want er is helemaal niks mis met een gezonde, stevige discussie op basis van argumenten en daarna de conclusie dat je gewoon met elkaar van mening verschilt.
Geschreven door: Betty Nijenhuis
