Medio januari 2022 werd opeens al het coronanieuws naar de achtergrond gedrongen door de gebeurtenissen bij The Voice of Holland. Voor degenen die het onverhoopt gemist hebben: door oud-kandidaten werden na een oproep van het BNNVARA-programma BOOS op grote schaal meldingen gedaan van seksueel grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik rondom de show. Er volgde in ieder geval één aangifte en de bandleider erkende meteen zijn foute aandeel. Hij bekende de contacten en berichten van seksueel getinte aard tegenover bij het programma betrokken vrouwen en stapte nog dezelfde zaterdag op.
Hierop volgde een tsunami van gebeurtenissen. RTL meldde al gauw voorlopig te stoppen met het uitzenden van alle versies van het programma. Sponsors van The Voice, zoals T-mobile, Renault en Lidl haastten zich maandag om hun sponsoring te beëindigen of in ieder geval voorlopig te staken. In de daarop volgende dagen was er niet één nieuwsuitzending of talkshow die geen aandacht aan het schandaal besteedde. Psychologen werden ingevlogen, advocaten, ervaringsdeskundigen, columnisten en iedereen met een mening buitelde over elkaar heen, terwijl feitelijk niemand nog precies wist wat er allemaal had plaats gevonden. Want de uitzending met de bevindingen van de makers van BOOS zou pas op donderdag plaats vinden.
Maandagavond vatten twee oud-kandidaten de moed om hun persoonlijke en pijnlijke ervaringen te delen bij ‘Beau’ op de zender RTL4. Op social media schuwden duizenden mensen niet om hun geloofwaardigheid onmiddellijk in twijfel te trekken. Vanwege een te bloot jasje van een van de oud-kandidaten dat door het zware microfoontje onbedoeld openviel (‘dan zul je het er zelf wel naar gemaakt hebben’) tot haar onzekere manier van spreken; ze werden genadeloos afgeslacht. Victim blaming is een bekend verschijnsel. Het slachtoffer krijgt de schuld van de gebeurtenissen of mensen trekken hun verhaal in twijfel met een beschuldigende ondertoon. Het is te hopen voor beide vrouwen dat ze deze reacties niet gelezen hebben.
En wat te denken van de gezinnen van de – vooralsnog vermeende – daders. Hun kinderen moeten de volgende dag weer naar school. Hun vrouwen moeten naar de supermarkt voor boodschappen. Hun vertrouwen is óók geschaad, al of niet terecht en ook zij zijn slachtoffers. Het vonnis is al geveld, zonder dat één diepgaand onafhankelijk onderzoek heeft plaatsgevonden of zonder dat een rechter een uitspraak heeft gedaan en schuld bewezen is geacht. Een publieke veroordeling, met blijvende impact, reputatie- en geestelijke schade voor alle betrokkenen. De vergeldingsdrang onder het publiek is groot.
John de Mol, de grote baas van Talpa, kon ook geen goed doen. Zijn goed bedoelde oproep aan vrouwen om wangedrag vooral te melden, ontketende een storm aan reacties. Een paginagrote, naar verluidt gratis advertentie in het AD van de vrouwen bij zijn bedrijf volgde. (“Beste John het ligt niet aan de vrouwen”). Een taalkundige in een radioprogramma op 1 wist zaterdag zelfs te vertellen dat je aan de manier waarop hij zijn overhemdkraag droeg, kon aflezen hoe hij over de hele kwestie dacht.
Soms, denk je met enige weemoed terug aan het tijdperk vóór dagelijkse talkshows op elke zender, mobiele telefoons en social media. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, maar misschien zou het goed zijn om die mening af en toe wat minder vaak met de rest van de wereld te delen.
Geschreven door: Betty Nijenhuis
