Skip to main content

Kent u het Zeigarnik-effect?

Wist u dat onafgemaakte of onderbroken taken beter onthouden worden dan voltooide taken? Dat noemen we het Zeigarnik-effect. Genoemd naar een Russische psychologe Bluma Zeigarnik (1900-1988) die voor het eerst geheugenexperimenten deed waarbij deze veronderstelling getoetst werd. Haar promotor, de bekende Gestalltpsycholoog Kurt Lewin, kwam op dat idee toen hij op een terrasje zat in Berlijn en zag dat obers prima konden onthouden wat er geconsumeerd was aan tafeltjes die nog niet hadden afgerekend en vrijwel geen herinnering hadden aan hetgeen gebruikt was door gasten die wel hadden afgerekend.

In een Russisch laboratorium voerde Bluma Zeigarnik een groot aantal geheugenexperimenten uit onder uiteenlopende condities. Voor het grootste deel werd dat een bevestiging van de veronderstelling die Kurt Lewin had. Dit ging de geschiedenis in als het Zeigarnik-effect en werd een bekend fenomeen in de populair-wetenschappelijke literatuur. Sommige onderwijskundigen raadden studenten op basis van dit vermeende effect zelfs aan de stof die zij moeten zien te onthouden, niet volledig te leren. Televisieseries maken graag gebruik van een zogenoemde cliffhanger. Dat is dus een niet voltooide en uiterst spannende situatie op het einde van de serie, waardoor mensen dit beter onthouden  en benieuwd zijn naar het vervolg.

In de marketing kunnen we van deze wetenschap handig gebruik maken. Niet afgemaakte informatie, onafgemaakte verhalen – cliffhangers – of een advertentie die niet af is. Daarmee wordt de nieuwsgierigheid gewekt van de bezoeker en verleidt u diegene om juist op uw advertentie te klikken. Dat noemen we ‘voluntary attention’ oftewel vrijwillige aandacht.

Daar tegenover staat in de marketing de ‘onvrijwillige aandacht’.  Dat gebeurt doordat u bijvoorbeeld opvallende foto’s gebruikt, opvallende teksten, kleuren, of een afwijkend formaat. Of heftiger zaken die de aandacht trekken, zoals leven en dood. U valt daarmee op tussen de massaal aanwezige concurrentie die uiteraard ook de aandacht opeist en een stuk van de koek wil. Zorg dat u waar dat kan bovenaan komt te staan, bijvoorbeeld in Google, of via Google Ads.  Alles wat bovenaan staat krijgt nu eenmaal bewezen de meeste aandacht en wordt vanzelf als belangrijk gezien. Met gevarieerde content voorkomt u irritatie bij uw doelgroep. Denk maar aan de televisiereclame: als steeds dezelfde indringende advertentie voorbij komt, wekt dat ergernis op. Overdaad schaadt, zorg voor afwisseling en hou het vooral kort. Als de klant u leert kennen, krijgt u een plekje in zijn geheugen.  Er valt veel te vertellen over aandachtmarketing en de kunst van het beïnvloeden en verleiden van de bezoeker. Want die besluit immers in een split second of hij uw advertentie, story of video wegklikt of naar de zijkant swiped. En maak vooral gebruik van onderzoeksresultaten zoals uit psychologie, wetenschap en marketing en kruip in de huid van uw doelgroep.

Geschreven door: Betty Nijenhuis